به گزارش «فرهیختگان»، ابوالفضل ظهرهوند، سفیر سابق ایران در ایتالیا در گفتوگو با «فرهیختگان» اخبار غیررسمی درباره مذاکره ایران و آمریکا و همچنین اظهارات رئیس دفتر رئیسجمهور درخصوص ماجرای تحریمها را مورد بررسی قرار داد. مشروح این گفتوگو در ادامه از نظر میگذرد.
در شرایط کنونی مذاکره ایران و آمریکا چقدر محتمل به نظر میرسد؟
به اعتقاد بنده مذاکره میان ایران و آمریکا نه امروز که در آیندهای دور هم امکانپذیر نخواهد بود، دلایل زیادی هم برای آن وجود دارد؛ یکی تجربه بسیار خسارتبار برجام است، مساله بعدی هم طرف مقابل ماست. برای مثال امروز ترامپ در بدترین شرایط خود قرار دارد، او هم در ماجرای مبارزه با کرونا هم در مساله اقتصاد و هم در سیاست خارجی ناکامیهای بزرگی داشته است. همین ماجراهای لبنان هم توطئهای از سر استیصال است تا جریان مقاومت را هدف قرار دهند و بتوانند از مردم منطقه انتقام بگیرند. لذا شرایطی که امروز در کشورهای غربی حاکم است شرایط بسیار دشواری است. آنها نگرانند از اینکه ایران از تجربه هفت سال گذشته درس گرفته و تهدیدات ایجادشده را به یک فرصت بزرگ تبدیل کند و نقش منطقهای و جهانی خود را ارتقا دهد.
در چنین شرایطی معتقدم بحث تحریف درحال وقوع است و نمونههای داخلی آن را میتوان بهسادگی مشاهده کرد، عدهای میخواهند در باغ سبز دشمن را در داخل پژواک دهند و کشور را از مسیر درست منحرف کنند. نهایتا جمعبندی اینکه امروز تحریم و فشار به اضافه تحریف در داخل کشور توامان شده است و امیدوارند همه اینها دست به دست هم دهند تا کشور از مسیر اصلی خود منحرف شود. به نظرم این جریان میخواهد مردم را به غرب و مذاکره با آنها امیدوار نگه دارد.
آمریکاییها همچنان ایران را یک تهدید معتبر پارادایمی و زیستاری میدانند
برخی میگویند ایران امروز میخواهد هدیه صبرش را بگیرد و ترامپ هم هدیهای برای پیروزی در انتخابات، پس مذاکره دور از ذهن نیست. تحلیل شما از این سخن چیست؟
واقعیت این است که آمریکاییها همچنان ایران را یک تهدید معتبر پارادایمی و زیستاری میدانند و معتقدند بخش عمدهای از مشکلاتشان در منطقه بهدلیل عدم توانمندی در مهار این پتانسیل است.
واقعیت میدانی این است که بود آنها در نبود ماست و بالعکس و طبعا اگر از این مساله غفلت کنیم مانند همان چیزی که در هفت سال گذشته اتفاق افتاده، هزینههای سنگینی را باید پرداخت کنیم. ترامپ میگوید ما هفت تریلیون دلار در منطقه هزینه کردیم اما دستاوردی نداشتیم، منظور از دستاورد برای آنها چیست؟ منظورشان فروپاشی سیاسی سیستم حاکم بر ایران است، ازاینرو برای جبران این هزینه و رسیدن به اهدافشان بههیچعنوان حاضر نیستند امتیازی به ایران بدهند. امر مسلم این است که آنها بهدنبال مهار ایران هستند و در این مسیر هم از هیچ جنایتی فروگذار نیستند.
آقای واعظی چند روز پیش گفتند که ما در روزهای پایانی تحریم قرار داریم، تحلیل شما از این سخن چیست؟
اینها توهمات است، اگر قرار بود اتفاق بیفتد در این هفت سال باید میافتاد. هفت سال پیش گفتند که همه تحریمها بالمره از بین خواهد رفت، آیا این اتفاق افتاد؟ آن روزی که ما پای میز مذاکره رفتیم چه وضعی داشتیم، امروز چه وضعی داریم؟
درحالحاضر اتحادیه اروپا در بدترین وضعیت خود قرار دارد و تمامی کشورهای اروپایی دچار رشد منفی شدهاند و حتی آمریکا نیز دچار رشد منفی است، لذا مشکل آنها نگرانی از شکلگیری توافق راهبردی بین ایران، روسیه و چین است.
یعنی شما معتقدید حتی اعضای هیاتدولت ازجمله آقای واعظی نیز از بحث توافق چین نگران هستند؟
دقیقا همینطور است، چراکه آنها صرفا در پارادایم تفکر لیبرالیسم میتوانند بازی کنند؛ اساسا فاتحه غرب خوانده شده است اما آنها برای نجات خود باز هم ایران را کارت پیروزی میدانند و این صرفا به ضرر ملت ایران و به نفع غرب است، جریان غربگرای داخل کشور اگر واقعا میخواست مذاکره درست و عادلانه انجام دهد میتوانست اعلام کند با توجه به امتیازی که به شما دادهایم بهصورت نقد پولهای ایران را بازگردانید، نه اینکه در داخل نیروگاه اراک بتن بریزند، طوریکه ۱۸ میلیارد دلار هزینه ایران ناشی از بین بردن ۱۱ تن اورانیوم باشد.
با توجه به نزدیک شدن به انتخابات ۱۴۰۰ این صحبت آقای واعظی و روحانی مبنیبر برطرف شدن تحریمها و گشایش اقتصادی قاعدتا باید مبتنیبر یک دال مرکزی و پشتوانه واقعی باشد.
به نظر بنده هیچ دال مرکزی برای آنها وجود ندارد، چراکه آنها اگر میخواستند چیزی بگیرند به کم هم قانع بودند.
با توضیحات شما میتوان گفت که وعده جدید آقای واعظی مبنیبر برطرف شدن سریع تحریمها یک حرف بیپایه و اساس است؟
واقعیت همین است، چراکه اگر آنها با این دستفرمان به سال ۱۴۰۰ برسند، بساط جریان اصلاحطلبی از کشور جمع میشود و به همین دلیل آنها باید برای جلوگیری از این کار هر اقدامی که میتوانند انجام دهند، شرایط فعلی نیز بسیار دشوار است و مردم از دولت انتقاد دارند که چرا وعدههای دادهشده هیچکدام محقق نشده است.
درحالحاضر دولت روحانی به چند ماه آینده برای نتیجه انتخابات آمریکا امید بسته است، اما بحث این است چنانچه قرار بود کاری صورت بگیرد دولت ترامپ آن را انجام میداد یا حداقل اروپا چنین کاری را پیش میبرد، چراکه اتحادیه اروپا متمایل به دموکراتهاست اما آنها نیز حاضر نیستند روی برد احتمالی بایدن حساب کرده و برای ایران کاری را انجام دهند.
به نظر میرسد راه نجات غرب، فروپاشی ایران است و مسیر مقاومت بزرگترین مانع برای امپریالیسم غرب محسوب میشود؛ حتی مساله چین پارادایمی تهدیدزا برای غرب نیست بلکه فقط یک رقیب اقتصادی است.
امروز چین و روسیه نیز ظرفیتی برای مقابله با غرب ندارند و این ظرفیت نرم جمهوری اسلامی بوده که آنها را با مشکل مواجه کرده است، بنابراین غربیها برای نجات خود بهدنبال تغییر ژئوپلیتیک منطقه خاورمیانه هستند؛ آنها حتی با ترکیه نیز نمیتوانند کنار بیایند، درحالیکه ترکیه عضو ناتو است.
ابراز امیدواری برای مذاکره بین ایران و آمریکا باعث دور شدن روسیه و چین از ایران میشود
به نظر شما در روزهای پیشرو آیا تحریم تسلیحاتی ایران برداشته خواهد شد یا با فشار آمریکا تمدید میشود؟
آنها نمیتوانند تحریم تسلیحاتی ایران را جا بیندازند، مگر اینکه روسیه و چین آن را وتو نکنند؛ درحالحاضر پالس فعلی آدرس غلط است و این موضوع در روابط ایران با روسیه و چین نیز اثر خواهد گذاشت، لذا ابراز امیدواری برای مذاکره بین ایران و آمریکا باعث دور شدن روسیه و چین از ایران میشود و وقتی تمدید تسلیحاتی ایران صورت گرفت در آن صورت فشارها بر ایران موثرتر خواهد بود.
اظهارات واعظی زمینههای توافق ایران با چین و روسیه را از بین خواهد برد
این اظهارات واعظی زمینههای توافق ایران با چین و روسیه را از بین خواهد برد، درحالیکه آنها قدرتهای جهانی هستند و اگر ما دارای قدرت نرم هستیم، آنها نیز دارای قدرت اقتصادی هستند، لذا تلفیق قدرت نرم و اقتصادی معادلات جهانی را به نفع آسیا و گفتمان چند جانبهگرایی و به ضرر آمریکا بر هم خواهد زد.
متاسفانه هنوز برخی مسئولان نمیدانند که مقاومت ۴۰ سال چه ظرفیت عظیمی برای ایران ایجاد کرده است و آن را به ثمن بخس از دست میدهند. هرچه به انتخابات ۱۴۰۰ نزدیکتر میشویم جریانات غربگرا در داخل امید بیشتری به امامزادهای همچون بایدن میبندند، درحالیکه او نیز هیچ معجزهای نخواهد کرد.